Rối loạn kinh nguyệt, khuyết tật nhiễm sắc thể, bệnh tự miễn, độc tố… có thể gây suy buồng trứng sớm, từ đó dẫn đến vô sinh ở nữ giới.
Suy buồng trứng sớm là tình trạng buồng trứng của phụ nữ ngừng hoạt động chức năng trước tuổi 40. Tình trạng này ảnh hưởng đến chức năng sinh sản và dẫn đến vô sinh, hiếm muộn ở nữ giới. Đa số các trường hợp suy buồng trứng sớm không rõ nguyên nhân nhưng một số vấn đề dưới đây được cho là có thể dẫn đến tình trạng này:
Rối loạn kinh nguyệt
Các nhà khoa học nhận thấy, việc giảm lượng hormone estrogen trong cơ thể là một trong những nguyên nhân dẫn đến suy buồng trứng. Rối loạn kinh nguyệt trong một thời gian dài sẽ khiến cho mức hormone estrogen không ổn định, dễ dẫn đến rối loạn chuyển hóa chất béo và làm tăng nguy cơ lão hóa buồng trứng. Việc đột ngột bị tắc kinh cũng có thể dẫn đến tình trạng này.
Khuyết tật nhiễm sắc thể
Một số rối loạn di truyền có liên quan đến tình trạng suy buồng trứng sớm ở phụ nữ, thường gặp là hội chứng Turner thể khảm và hội chứng Fragile X. Cả hai hội chứng này đều xảy ra do những bất thường trong nhiễm sắc thể giới tính X.
Nữ giới thường sẽ có hai nhiễm sắc thể giới tính X trong bộ gene của mình. Người mắc hội chứng Turner sẽ bị thiếu một phần hoặc toàn bộ nhiễm sắc thể giới tính X thứ hai. Trong khi đó, nhiễm sắc thể X ở những bệnh nhân mắc hội chứng Fragile X sẽ mỏng manh và dễ gãy hơn bình thường. Các bất thường này làm buồng trứng kém phát triển, gây suy buồng trứng và dẫn đến vô sinh ở nữ giới.
Độc tố
Hóa chất và tia xạ được sử dụng trong phương pháp hóa trị, xạ trị ung thư có thể gây suy buồng trứng sớm ở phụ nữ. Các độc tố này không chỉ làm phá hủy vật chất di truyền và gây chết tế bào ung thư mà còn ảnh hưởng đến cả các tế bào khỏe mạnh trong cơ thể, bao gồm những tế bào ở buồng trứng. Các chất độc hại trong thuốc lá, rượu bia, thuốc trừ sâu cũng góp phần đẩy nhanh quá trình suy buồng trứng ở phụ nữ.
Mắc bệnh tự miễn
Thông thường, hệ miễn dịch có nhiệm vụ bảo vệ cơ thể trước các tác nhân gây bệnh từ môi trường bên ngoài. Tuy nhiên, trong một số trường hợp hiếm gặp, hệ thống miễn dịch sẽ tạo ra kháng thể chống lại các mô bình thường trong cơ thể, gọi là bệnh tự miễn. Tình trạng này có khả năng ảnh hưởng đến các mô ở buồng trứng, gây hại cho các nang trứng, làm tổn thương trứng và dẫn đến suy buồng trứng sớm. Nhiều nghiên cứu cho thấy, các bệnh tự miễn như đái tháo đường, bệnh Addison, bệnh tuyến giáp có liên quan đến nguy cơ suy buồng trứng sớm ở phụ nữ.
Nhiễm trùng
Một số bệnh lý nhiễm trùng như quai bị, lao và sốt rét có thể gây tổn thương buồng trứng và dẫn đến suy buồng trứng sớm. Bệnh nhiễm trùng đường sinh dục do các loại vi khuẩn hoặc virus như virus herpes simplex, chlamydia… có thể lan đến buồng trứng và làm ảnh hưởng đến hoạt động của cơ quan này.
Nạo, phá thai
Việc nạo phá thai dù được thực hiện đúng kỹ thuật và chuyên môn vẫn tiềm ẩn nguy cơ xảy ra biến chứng. Nạo phá thai bằng thuốc hoặc phẫu thuật đều có khả năng gây nhiễm trùng, một yếu tố góp phần dẫn đến suy buồng trứng sớm. Việc này còn gây rối loạn chức năng buồng trứng, làm ảnh hưởng đến số lượng và chất lượng trứng được sản xuất.
Lạm dụng biện pháp kích trứng
Kích trứng là phương pháp sử dụng thuốc nội tiết đường tiêm để kích thích buồng trứng tạo ra nhiều nang noãn, làm cho các nang noãn này chín và vỡ ra để phóng thích trứng ra ngoài. Phương pháp này sẽ kích thích rụng trứng và tăng khả năng thụ thai. Tuy nhiên, lạm dụng thuốc kích trứng có thể gây suy giảm chức năng buồng trứng và dẫn đến suy buồng trứng. Tình trạng này còn có thể dẫn đến hội chứng buồng trứng quá kích, xoắn buồng trứng, vỡ u nang buồng trứng làm chảy máu nghiêm trọng…
Phẫu thuật buồng trứng
Các phẫu thuật tác động đến buồng trứng, nhất là phẫu thuật cắt bỏ một hoặc cả hai buồng trứng làm suy giảm lượng estrogen trong cơ thể và ảnh hưởng đến hoạt động của buồng trứng. Các vấn đề này thường xuất hiện ngay sau khi phẫu thuật. Vì vậy, bệnh nhân nên thảo luận với bác sĩ về việc sử dụng các liệu pháp thay thế hormone sau phẫu thuật để ngăn ngừa nguy cơ gặp phải tình trạng giảm estrogen và suy buồng trứng sớm.
Ngoài các nguyên nhân kể trên, phụ nữ còn có thể bị suy buồng trứng sớm do rối loạn ăn uống, các vấn đề liên quan đến hormone điều hòa hoạt động của buồng trứng hoặc các vấn đề tâm lý.